26 lat Baldur's Gate i pierwszy lot kosmiczny w historii [RetroKalendarium]

📅 16 grudnia 1975. Rozpoczęcie sprzedaży zestawów komputerowych IMSAI 8080, jednego z pierwszych komputerów osobistych. To coś podobnego do Altaira 8800, o którym zapewne szanujący się fani retro słyszeli (a jak nie, to wam o nim opowiem za jakiś czas) – de facto było jego klonem. Do 1978 roku wyprodukowano jakieś 17-20 tys. egzemplarzy.

📅 16 grudnia 2003. Podpisanie przez prezydenta USA George’a W. Busha ustawy CAN-SPAM, mającej zwalczyć – lub choćby ograniczyć – spam w sieci. Ci, co czytali mój tekst o historii spamu w CDA 04/2024, wiedzą, że niespecjalnie pomogła. Złośliwi nazywają ją nawet YOU-CAN-SPAM, gdyż w zasadzie… legalizowała rozmaite formy spamu.

📅 16 grudnia 1947. John Bardeen i Walter Brattain z Bell Labs pokazują światu pierwszy tranzystor (tzw. tranzystor ostrzowy). To kluczowe wydarzenie w rozwoju technologii elektronicznej, jeden z wielkich kroków, dzięki którym dziś w swoich komputerach mamy chipy wielkości pudełka zapałek zawierające miliardy tranzystorów. Pomyślcie, ile miejsca zająłby wasz komputer, gdyby każdy z tych tranzystorów zastąpić poczciwą lampą elektronową(*). Co ciekawe, samą nazwę ukuto dopiero w 1949 roku, w efekcie ogłoszonego w laboratoriach Bella konkursu.

Na czym polegała wyższość tranzystorów nad realizującymi podobne zadania lampami próżniowymi? Po pierwsze mogły być znacznie mniejsze, dzięki czemu dało się albo tworzyć urządzenia cechujące się mniejszymi niż wcześniej gabarytami, albo w tę samą obudowę włożyć nieporównywalnie więcej elementów, podkręcając możliwości sprzętu. Po drugie były prostsze w produkcji, co przełożyło się na ich koszt jednostkowy i masowe wykorzystanie w najróżniejszych zastosowaniach. Tak naprawdę trudno dziś znaleźć jakiekolwiek urządzenie korzystające z energii elektrycznej, w którego wnętrzu nie znajdowałyby się tranzystory – od mikroprocesorów w komputerach po dziecięce zabawki.

(*) Swoją drogą, zaciekawiło mnie to i pozwoliłem sobie wykonać – dość przybliżone – obliczenia przy takich oto założeniach:

· Procesor: AMD Ryzen 9 7950X. Składa się z ok. 13,1 mld tranzystorów. · Standardowe lampy elektronowe mają rozmiary ok. 15 cm długości i 5 cm średnicy, co daje objętość ok. 0,3 litra (300 cm³). · Dla uproszczenia zakładam, że po prostu upakowujemy te lampy w formie sześcianu, odpuszczając sobie połączenia, luty, podstawki itd. · Wynik: Sam procesor miałby objętość ok. 3,93 km³, co odpowiada sześcianowi o boku 15,7 km. W czymś takim pomieściłoby się jakieś 1500 piramid Cheopsa. A przecież jeszcze karta graficzna, płyta główna itd.

PS Pierwszy w historii procesor, Intel 4004, zaledwie 2300 tranzystorów, przerobiony na lampy zajmowałby prawie metr sześcienny.

📅 18 grudnia 2009. Tego dnia, po uroczystej premierze osiem dni wcześniej, „Avatar” trafił do kin w USA. Pamiętam, jak gnałem w śnieżycy na seans: komunikacja miejska stanęła, jak to we Wrocku w takich sytuacjach, więc z buta przebyłem jakieś trzy-cztery kilometry dzielące mnie od celu, spocony i zziajany, by zdążyć akurat na sam początek (choć raz ucieszyłem się z bloku reklamowego). Film oglądałem z opadniętą szczęką. Oczywiście w 3D.

📅 19 grudnia 1991. IBM i Siemens ogłaszają stworzenie prototypu układu pamięci DRAM o pojemności 64 MB. W tym czasie moja Amiga 500 miała łącznie… 1 MB pamięci.

📅 21 grudnia 1968. Rozpoczęła się misja Apollo 8, pierwszy lot kosmiczny w historii, podczas którego człowiek okrążył Księżyc. Czemu o tym piszę? Bo właśnie wtedy po raz pierwszy użyto komputera pokładowego Apollo Guidance Computer (AGC). Służył do nawigacji i kontroli zarówno statku kosmicznego (w module dowodzenia), jak i lądownika księżycowego. Za sprawą ferrytowej pamięci rdzeniowej (do przechowywania danych i programu) oraz logiki tranzystorowej był wyjątkowo zaawansowany technologicznie, jak na lata 60. XX wieku. Miał m.in. 74 kB pamięci ROM i 4 kB pamięci RAM, wymiary 61 × 32 × 17 cm i ważył ok. 32 kg. Jego kolejnych wariantów używano aż do 1975.

Po pomyślnym zakończeniu misji księżycowej ten egzemplarz AGC wykorzystywany był m.in. do testowania systemów lotu fly-by-wire w myśliwcach F-8 Crusader, a po „przepracowaniu” bez awarii ok. 2000 godzin zakończył swą karierę. Obecnie można go oglądać w Computer History Museum w Mountain View.

📅 21 grudnia 1998. Premiera naszej gry tygodnia, którą jest Baldur’s Gate (PC). Pisaliśmy o niej sporo w najnowszym Retro (kto jeszcze nie kupił siódmego numeru, niech prędko klika tutaj), więc teraz tylko wrzucam ku pamięci zwiastun z E3 z 1998. Heh… w czasach raczkującego internetu Zibi przyjeżdżał ze wspomnianych targów ze stosem CD z materiałami, które się przeglądało tylko na miejscu, w redakcji… przynajmniej do momentu, gdy nie zrobiono kopii tych bezcennych danych. I dopiero na ich podstawie pisało się zapowiedzi gier. A potem czekało się na brytyjskie ECTS na kolejną dostawę…

Inne ważne premiery z tego tygodnia:

1. 16.12.1999 – Parasite Eve 2 (PS)
2. 17.12.1987 – Mega Man (NES) 
3. 17.12.1988 – Final Fantasy II (NES)
4. 17.12.2009 – Final Fantasy XIII (PS3)
5. 17.12.1993 – Gabriel Knight: Sins of the Fathers (PC)
6. 18.12.1998 – Mario Party (N64)
7. 20.12.2007 – Patapon (PSP)
8. 21.12.1994 – Marathon (Macintosh)
9. 22.12.1989 – Castlevania 3: Dracula’s Curse (NES)

Do zobaczenia za tydzień!