Narodziny twórcy ZX Spectrum i szereg komputerów na rynku [RetroKalendarium]

📅 28 lipca 1981. Niedługo przed premierą IBM PC firma IBM wprowadza na rynek ośmiobitowy komputer System/23 Datamaster stworzony z myślą o zastosowaniach biurowych. Miał przyzwoite parametry, ale brak możliwości rozbudowy, absurdalnie wysoka cena (od 9000 dolców wzwyż, czyli na współczesne dolary ponad 30 tysi) oraz rychły debiut znacznie lepszego IBM PC sprawiły, że nigdy nie zyskał popularności. Dlaczego o nim wspominam? Ponieważ sporo zastosowanych w nim rozwiązań zostało sobie „pożyczonych” przez twórców pierwszego peceta, wśród których było zresztą wiele osób wcześniej projektujących Datamastera.

Wikimedia Commons / Snuci, PD

📅 30 lipca 1940. Urodziny sir Clive’a Sinclaira, brytyjskiego wizjonera elektroniki. Już w młodości fascynował się techniką – miał zaledwie 17 lat, gdy skonstruował łódź podwodną. W 1961 roku założył firmę Sinclair Radionics (przemianowaną później na Sinclair Research), w której tworzył zestawy „zrób to sam” – sprzedawał m.in. niewielkie tranzystorowe radioodbiorniki po zaledwie 10 funtów. Sinclair kupował po cenie złomu te tranzystory, które nie przechodziły fabrycznych testów jakości, i testując każdy, wybierał z nich działające egzemplarze.

W latach 70. Sinclair Radionics produkowało kieszonkowe kalkulatory, zegarki elektroniczne, przenośne radioodbiorniki, a nawet mikrotelewizor – wszystko to w duchu „badziewne, ale za to tanie”. Pierwszy mikrokomputer, MK14, w zestawie do samodzielnego montażu, firma wypuściła w 1978 roku. Miał tylko 256 B pamięci (rozszerzalnej do 1,5 KB), prostą kalkulatoropodobną klawiaturę i niewielki, bo dziewięciopunktowy, diodowy wyświetlacz. I wiecie co – rozeszło się aż 15 000 egzemplarzy owej „maszynki”(*)!

Sukces MK14 skłonił Sinclaira do stworzenia popularnej linii ZX. Najpierw spec zabrał się za ZX80, czyli pierwszy brytyjski komputer za mniej niż 100 funtów, dostępny w wersji do samodzielnego montażu albo gotowej do pracy (rozeszło się 50 000 sztuk). Następnie powstał ZX81 (1981) – w sumie był to ulepszony ZX80, a sprzedano aż 1,5 mln egzemplarzy! W 1982 roku światło dzienne ujrzał ZX Spectrum, czyli magnum opus Sinclaira. Ten popularny w Europie komputerek uczynił go bogaczem. W uznaniu zasług elektronika w promowaniu brytyjskiej myśli technicznej Elżbieta II nadała mu w 1983 honorowy tytuł szlachecki.

Tak między nami to ZX Spectrum wspominam jako produkt tandetny, zawodny i badziewny (koszmarna klawiatura, przegrzewający się zasilacz, podatność na przepięcia, a to tylko część jego wielu „zalet”). Niemniej swoje zrobił świetny stosunek ceny do możliwości sprzętu. Ten był dużo tańszy niż konkurencyjne urządzenia, więc znalazł wielu amatorów, także w krajach „obozu socjalistycznego”(**). Wedle szacunków sprzedało się ok. 3-3,5 mln sztuk (plus ok. 1,5 mln oficjalnych klonów, jak np. Timex 2048, i zapewne drugie tyle nieoficjalnych – w samym ZSRR powstało takowych aż kilkanaście!).

(*) Niektóre źródła mówią nawet o 50 000! Co jednak nie wydaje mi się zbyt prawdopodobne.

(**) Mój pierwszy komputer, za używany dałem pod koniec 1986 równowartość sześciu miesięcznych pensji. C64 z magnetofonem wyceniano dwa razy drożej…

📅 30 lipca 1979. Apple rozpoczyna prace nad Lisą, która miała stać się pierwszym na świecie komercyjnym komputerem z graficznym interfejsem użytkownika. Planowano, że trafi do sprzedaży w 1982 roku za ok. 2000 dolarów. W praktyce kosztowała mniej więcej 10 kafli, a wylądowała w sklepach w 1983. Wysoka cena, względny brak oprogramowania i problemy z niezawodnością sprzętu sprawiły, że była to komercyjna porażka.

Wikimedia Commons / Timothy Colegrove, CC BY-SA 4.0

📅 31 lipca 1980. Premiera „kieszonkowego” komputera TRS-80 Pocket. Ale wbrew nazwie nie był kompatybilny z żadnym urządzeniem stacjonarnym z serii TRS-80 i nie korzystał z procesora Z80 jak one. De facto to Sharp PC-1211 w nieco zmienionej obudowie. Spotkał się z ciepłym przyjęciem, bo mimo rozmiarów kalkulatora pełnił funkcję pełnoprawnego komputera z możliwością pisania programów w Basicu. Krytykowano tylko niewielką matrycę LCD i pamięć (niecałe 2 KB).

 Wikimedia Commons / Shelby Jueden, CC BY-SA 4.0

📅 Premiery ważniejszych gier. Cóż, letnia posucha!

27.07.1999 – Darkstone: Evil Reigns (PC)
27.07.1999 – Warhammer 40,000: Rites of War (PC)
29.07.2003 – Microsoft Flight Simulator 2004: A Century of Flight (PC)
29.07.2008 – SoulCalibur IV (PS3)
31.07.1995 – Skaut Kwatermaster (PC)