Teleskop Webba: Rzadki obiekt uchwycony na fotografii
Nasza galaktyka wypełniona jest mgławicami, pasmami pyłu, gromadami gwiazd i – o czym wiemy od stosunkowo niedawna – układami planetarnymi. Pośród nich jednak od czasu do czasu trafiają się niewielkie obiekty, które mało kto kojarzy. Jeden z nich został właśnie sfotografowany przez Teleskop Webba.
To taki kosmiczny maluch – dosłownie i w przenośni. Nie mówimy tu bowiem ani o dużej fizycznej skali, ani o długowieczności. Rzeczony obiekt wzbudza zainteresowanie dlatego, że Teleskop Webba „trafił w punkt”: uchwycił rodzącą się gwiazdę, do tego w stosunkowo krótkim dla niej „momencie” życia.
Młoda gwiazda i trochę gazu
Widoczny na zdjęciu obiekt o nazwie HH 46/47 należy do stosunkowo mało znanej (przynajmniej powszechnie) klasy Herbig-Haro. To mgławicopodobne i aktywne obszary w kosmosie, które przyjmują postać dżetów, czyli strumieni częściowo zjonizowanego gazu, jaki jest wypychany z młodej gwiazdy. Ich cechą charakterystyczną jest to, że w skali kosmicznej… żyją bardzo krótko – astronomowie szacują, że nie dłużej niż kilka tysięcy lat. Przyczyną tego jest to, że kształtują się w ściśle określonym momencie życia rodzącej się gwiazdy, gdy część opadającej na jej powierzchnię materii z dysku, z którego powstaje, trafia z powrotem w przestrzeń – gaz ten jest niejako „katapultowany” wzdłuż osi obrotu protogwiazdy, po obydwu jej stronach.
Mniej-więcej tak też wygląda to na zdjęciu zrobionym przez Teleskop Webba. W centrum obrazu znajduje się pomarańczowa, rozciągnięta w dwie strony chmura, wewnątrz której możemy dostrzec żółto-białą plamę – to kryjąca się w tymże obłoku młoda gwiazda. Po obydwu jej stronach zaś widzimy dwa bąble wyrzuconego przez nią gazu. Scenę uzupełnia widoczna dookoła mgławica z wyraźną pomarańczową krawędzią. W tle zaś znajdziemy gwiazdy oraz całe mrowie odległych galaktyk.
HH 46/47 ma długość ledwie 1,85 roku świetlnego i znajduje się w gwiazdozbiorze Żagla w odległości 1470 lat świetlnych od Ziemi. Zdjęcie zrobione zostało w paśmie podczerwieni – stąd też obydwa dżety są widoczne. W paśmie widzialnym jeden z nich znika w towarzyszącej obiektowi chmurze pyłu. HH 46/47 został po raz pierwszy zaobserwowany w 1977 roku i był jednocześnie pierwszą obserwacją strugi materii tego typu wystrzeliwanej w przestrzeń przez rodzącą się gwiazdę. Nawiasem mówiąc, obiekty te są bardzo dynamiczne – niekiedy już po kilku latach widać wyraźne zmiany w ich wyglądzie.
Więcej informacji tutaj. W tym miejscu pobierzecie fotkę w rozdzielczości 14 x 8 tys. pikseli, a TUTAJ z kolei znajdziecie interesujące zestawienie ostatnich, najciekawszych moim zdaniem fotografii z Teleskopu Jamesa Webba.
Fotografia otwierająca: NASA, ESA, CSA. Image Processing: Joseph DePasquale (STScI)
Czytaj dalej
NASA znalazła molekuły kluczowe dla rozwoju życia w próbkach asteroidy Bennu
Dżety z czarnej dziury na żywo – pierwszy raz w historii. Naukowcy zaobserwowali materię rozpędzoną do 1/3 prędkości światła
Chiny chcą zasilać laserem księżycowe łaziki. Nowatorski pomysł, by sprostać warunkom na naszym satelicie
Nagranie uderzenia meteorytu z dźwiękiem zarejestrowane w Kanadzie. Najpewniej pierwsze takie na świecie
Gdyby mnie ktoś zapytał, ile pracuję w CD-Action, to szczerze mówiąc, nie potrafiłbym odpowiedzieć. Zacząłem na początku studiów i... tak już zostało. Teraz prowadzę działy sprzętowe właśnie w CD-Action oraz w PC Formacie. Poza tym dużo gram: w pracy i dla przyjemności – co cały czas na szczęście sprowadza się do tego samego. Głównie strzelam i cisnę w gry akcji – sieciowo i w singlu. Nie pogardzę też bijatyką, szczególnie jeśli w nazwie ma literki MK, a także rolplejem – czy to tradycyjnym, czy takim bardziej nastawionym na akcję.