Recenzja – Gray Matter

Gray Matter
Wersja testowana: PC, j. polski (kinowa)
Wizarbox/CD Projekt

Jane Jensen to weteranka gatunku. Zaczynała na początku lat 90. w słynnym Sierra Studios, gdzie pracowała m.in. nad Police Quest III, współtworzyła też szóstą, uznawaną za najlepszą odsłonę King’s Quest. Wówczas dostała szansę samodzielnego wyprodukowania gry – tak w 1993 roku powstał Gabriel Knight: Sins of the Fathers, mroczny thriller o tytułowym pisarzu, który zbierając materiały do książki, bada morderstwa powiązane z kultami voodoo. Seria doczekała się trzech odsłon, ostatniej w 1999 roku, od tego zaś czasu Jensen nie stworzyła żadnej większej gry. Także dlatego, że od ponad siedmiu lat pochłaniał ją jeden projekt, którego efekty wreszcie możemy poznać.

Takich przygodówek już nie ma?

Miejsca by nie starczyło na opisanie perturbacji związanych z produkcją Gray Matter. Jeśli dobrze policzyłem, to od 2003 roku, gdy ogłoszono jego powstawanie, pracowały nad nim trzy duże studia, pomagało kilka pomniejszych, a gra miała dwóch wydawców. To wpłynęło ostatecznie na warstwę wizualną, o której za chwilę, ale najważniejsze, że przez cały ten czas jedyną osobą odpowiedzialną za opowieść, dialogi i kreację bohaterów była sama Jensen.

Gray Matter opowiada historię dwóch osób. Samantha Everett jest sierotą, włóczęgą i uliczną iluzjonistką, która deszczową nocą zbacza z trasy do Londynu i trafia do starej posiadłości pod Oksfordem, gdzie w wyniku zbiegu okoliczności zostaje asystentką słynnego neurobiologa, doktora Davida Stylesa. Od czasu tragicznego wypadku i śmierci żony naukowiec pracuje w piwnicach rezydencji nad tajemniczym projektem związanym z umiejętnościami poznawczymi człowieka (stąd tytułowe „gray matter”, czyli z ang. „substancja szara”, jeden z budulców mózgu).

Nie chcę psuć odkrywania szczegółów konkretnych wątków, dlatego napiszę tylko tak: Styles twierdzi, że wraz ze śmiercią ciała wcale nie musi ginąć „świadomość” człowieka. Ludzki mózg tymczasem, którego potencjał wykorzystujemy w niewielkim stopniu, nie jest w stanie dostrzegać tych krążących po świecie „świadomości” zmarłych. Eksperyment doktora ma tym samym na celu umożliwienie mu kontaktu ze zmarłą ukochaną.

Zaryzykuję stwierdzenie, że takich fabuł w przygodówkach obecnie już się nie robi. Opowieść w Gray Matter jest dopracowana w najdrobniejszych szczegółach i w wiarygodny sposób osadzona w rzeczywistości, przez co nawet elementy paranormalne wydają się naturalne, jakby stanowiły część naszej codzienności. Nie jest to także opowieść jednowątkowa. Równie rozbudowana jest historia Sam, która pomiędzy wypełnianiem zadań dla naukowca stara się o przyjęcie do prestiżowego klubu iluzjonistów. Do tego dochodzą historie postaci pobocznych oraz to, że całość poznajemy zarówno z perspektywy Sam, jak i Stylesa (w kolejnych rozdziałach kierujemy nimi przemiennie). Wszystko to sprawia, że Gray Matter ma jedną z najlepszych fabuł ostatniej dekady, jest także dziełem, które nie blednie – a nawet błyszczy – w porównaniu z serią Gabriel Knight (*).

Klasycznie i bardzo grywalnie

Gray Matter jest klasyczną przygodówką point’n’click. Zabawie towarzyszy przyjemny posmak obcowania z grą oldskulową, ale nie przestarzałą. Jednym z pierwszych wyzwań, jakie musimy wypełnić jako Sam, jest zwerbowanie ochotników do udziału w eksperymencie doktora Stylesa. W tym celu udajemy się do pobliskiego Oksfordu, gdzie przechadzając się po lokacjach udanie odwzorowujących autentyczne scenerie, przekonujemy kolejnych studentów.

By tego dokonać, nie wystarczają jednak tradycyjne kombinacje przedmiotów. Sam musi używać sztuczek iluzjonistycznych polegających na chowaniu czyjejś legitymacji studenckiej do rękawa, podmienianiu listów czy oszukiwaniu w kartach. Odpowiedni trik do zrobienia wybieramy z noszonego przez dziewczynę podręcznika, tam też znajdują się wskazówki, jak numer przygotować w specjalnym, prostym w obsłudze i funkcjonalnym panelu. Zanim to zrobimy, trzeba przeważnie znaleźć odpowiednie przedmioty lub po prostu kupić je w miejscowym sklepie magicznym. Rozwiązanie to działa sprawnie i urozmaica rozgrywkę – sztuczek jest w sumie kilkanaście, rzadko także zdarza nam się je powtarzać, dzięki czemu nie wkrada się monotonia.

Magia skutecznie zastąpiła w grze typowe łamigłówki z układankami czy przełącznikami. Nie znaczy to jednak, że Gray Matter jest grą prostą i pozbawioną wyzwań. Momentami musimy sporo się nagłowić, by znaleźć sposób na wejście do danego budynku; do łatwych nie należą też wierszyki-zagadki oraz rebusy kierujące Sam ku kolejnym zadaniom związanym z klubem iluzjonistów. Mniej obfite w wyzwania są etapy, gdy kierujemy Stylesem, ale one pełnią zupełnie inną funkcję – nadają spójności całej opowieści. Poza tym mocno oddziałują na emocje, jak podczas poruszającej, nostalgiczno-romantycznej wizyty w parku, kiedy wraz z pogrążonym w żałobie doktorem wspominamy jego zmarłą miłość.

Nie ma róży bez kolców

Końcowa ocena gry byłaby wyższa, gdyby nie wady oprawy graficznej, które wpływają na odbiór całości. Niestety, ale wyraźnie widać, że dwuwymiarowe tła lokacji powstały dobre dwa-trzy lata temu. Podczas zabawy odwiedzamy nadspodziewanie wiele miejsc, część olśniewa chociażby pomysłowym wystrojem (zwłaszcza te pod koniec, w klubie iluzjonistów), ale w oczy od razu kłuje lekkie rozmazanie, a nawet rozpikselowanie niektórych z nich. Nie najlepiej prezentują się również trójwymiarowe modele postaci, które poruszają się, jakby połknęły kij od szczotki. Gra cierpi też na problem, który – w dużo poważniejszym stopniu niż w Gray Matter – psuł wrażenia np. w Sinking Island Benoita Sokala, mianowicie postacie momentami „wiszą” w lokacjach, w ogóle nie współgrając z tłem.

Największym problem są jednak filmiki. Wykonano je z co rusz wprowadzanych w lekki ruch, ręcznie malowanych (na oko) akwarel. Ich jakość jest jednak zatrważająco niska, cut-scenki wyglądają wręcz jak animowane ze storyboardów, czyli szkiców mających posłużyć stworzeniu właściwych przerywników. W ich trakcie zdecydowanie lepiej wsłuchiwać się w dialogi i muzykę. Udźwiękowienie Gray Matter należy już z całą stanowczością pochwalić. Aktorzy grają przekonująco, klimat buduje zaś skomponowana przez Roberta Holmesa muzyka, na czele z utworem wokalnym z menu głównego.

Warto, warto, warto!

Z każdym kolejnym przesunięciem daty premiery Gray Matter traciłem nadzieję na naprawdę dobrą produkcję, tymczasem zostałem więcej niż mile zaskoczony. Fantastyczna, dopracowana fabuła to najlepsza opowieść, z jaką zetknąłem się od czasu Syberii – istny majstersztyk połączony z przemyślanymi, stanowiącymi wyzwanie zagadkami. I chociaż grafika pozostawia trochę do życzenia, to za nic nie powinniście odpuszczać tej niesamowitej przygody w stylu klasyków sprzed lat.

Ocena: 8.5

—

Plusy:

Minusy:

—

(*) Fakt, weterani mogą domyślić się zakończenia, ale tylko i wyłącznie dlatego, że pozwalają na to zawarte w grze wskazówki i znajdowane dowody. Nie ma tutaj przypadku – Jensen uśmiecha się do nas, pozwalając dosłownie pokierować poczynaniami bohaterów, naprowadzić ich na właściwy tok rozumowania.