„Mario pomaga terrorystom”, czyli dlaczego media piszą bzdury o grach

Choć w tym samym tekście pada też komiczne stwierdzenie „Teoretycznie agent ISIS mógłby napisać plan ataku przy użyciu monet w Super Mario Maker i podzielić się stworzonym poziomem ze swoim przyjacielem”, oczywiście w większości artykułów odniesienie do Mario jest nieśmiało wepchnięte pod koniec tekstu lub wręcz nie pojawia się wcale. W końcu przeciętny człowiek kojarzy wąsatego hydraulika na tyle, by jego potencjalne zaangażowanie w ataki terrorystyczne było bardziej śmieszne niż straszne. PS4 z kolei to najpotężniejsza konsola na rynku, stosunkowo nowy sprzęt, którego sama lista ustawień potrafi przerazić laika. Zabawka, której pełnię możliwości znają tylko zdziwaczałe nerdy. Coś obcego.

Gdy zaczniemy iść po newsowej nitce do kłębka, przyczyna całego zamieszania stanie się jasna: na trzy dni przed atakami w Paryżu belgijski minister spraw wewnętrznych przyznał, że komunikację typu peesczwórkowego Party Chata są dla nich niezwykle trudne do monitorowania. Doszła do tego niepotwierdzona plotka, że w mieszkaniu jednego z terrorystów odpowiedzialnych za francuskie ataki znaleziono PS4. A że jak wszyscy wiemy, posiadanie w domu najpopularniejszej konsoli obecnej generacji to niezawodny znak dewiacji, dwa plus dwa było łatwo dodać tak, by wynik brzmiał pięć. Siejące strach wiadomości pisały się same. Brytyjski The Express zupełnie się nie patyczkował – ich tytuł wiadomości przed edycją brzmiał „Terroryści ISIS skorzystali z Sony PlayStation 4 celem zaplanowania paryskiej masakry”.

Od tego czasu minął miesiąc. Przez kilka tygodni nie pojawiły się żadne dowody na to, że rzeź na ulicach stolicy Francji była zaplanowana przy użyciu konsoli lub gry z Mario w roli głównej. Wiadomości jednak wciąż tam są, także w polskich mediach. Mało która uległa poprawkom, które wyjaśniły, że ministrowi z Belgii chodziło tylko o teoretyczne możliwości konsoli, a reszta zamieszania była koszmarnym nieporozumieniem. Najsmutniejsze zaś jest to, że szczerze wątpię, by coś takiego miało miejsce ostatni raz.

Spójrzcie na ton, w jakim o grach wypowiadają się wiadomości czy programy śniadaniowe. Jeśli nie ma tam patriotycznej nuty (nasz rodak Wiedźmin, nasz narodowy eksport Dying Light, nasza Alicja w Wolfensteinie!), jest zamiast tego zdystansowanie się, potraktowanie tematu po łebkach, dwóch spikerów uśmiechających się do siebie niepewnie i prowadzących dialogi w stylu „Kasiu, a ty grasz?” „Gdzie tam, Jarku, w życiu, może raz mi się zdarzyło w jakieś Simsy, ale to dawno i nieprawda”. Jeśli ulegliście branżowej propagandzie sukcesu i hasłom typu „Call of Duty zarabia znacznie więcej niż hollywoodzkie hity”, mogliście stłumić w sobie świadomość faktu, że gry nie są i być może nigdy nie będą tak akceptowane, jak filmy czy książki.

Literatura ma szlachetną, ciągnącą się od wieków tradycję, rozpoczętą przy starożytnych rękopisach, a kończącą się na lekturze w linii autobusowej. Kinowy hit to element randki, akceptowalna metoda na spędzenie wieczoru z rodziną po pracy, hollywoodzki blichtr. Gry? Ich medialny obraz to „separujący się od świata ekscentrycy, którzy całymi dniami gapią się tylko w ekran”. Jak diabelnie ciężko to sprzedać jako zdrowy i interesujący tryb życia, a jak łatwo wepchnąć w to Andersa Breivika i naskrobać parę newsów o tym, że „przy kreśleniu jego zbrodniczych idei pomagała mu gra World of Warcraft”. E-sportowcy nie są podziwiani chociaż odrobinę tak, jak sportowcy, aktorzy głosowi nie równają się nikomu na czerwonym dywanie w Cannes czy Los Angeles. Jaki redaktor zapłaci za pozytywny materiał na ich tematy, kogo one obchodzą? No, chyba że chodzi o element piania o wielkiej Polsce – wtedy wrzucamy Geralta na rozkładówkę i jazda do przodu.

Nie każdy growy news, który wypływa na szersze wody, mówi jednak o Białym Wilku. Gdy jakiś odseparowany od rówieśników amerykański chłopak gra całymi dniami w Fallouta 4 i Mortal Kombat X, a potem z powodu czegoś wyczytanego w internecie wyjdzie na studencki kampus zabijać rewolwerem tatusia, wystarczy pokazać w telewizji bez kontekstu ocenzurowane Fatalities albo odlatujące kończyny autorstwa Bethesdy. Przekaz był jasny – ty oglądasz Fakty i młodą Cassie Cage podduszaną własnymi jelitami, a w tym samym czasie twoje dziecko może stawać się psychopatą. Gdy przyjdzie czas na jakąś kontrowersyjną wiadomość o kobietach w grach, przypadkowemu tekściarzowi wystarczy wygooglować „Gamergate”, żeby mieć materiał na soczysty wpis, nieważne, czy merytoryczny. Sezon ogórkowy? Dorzućcie coś o tym Chińczyku czy Koreańczyku, co zmarł w kafejce internetowej przez uzależnienie. A Mario, a gry „familijne”? Drogi panie, co ja jestem, dwulatek? Dodajcie sekcję komentarzy pełną wkurzonych „hardkorowych graczy” grożących redaktorom boleśnie brzmiącymi operacjami o podtekście seksualnym, a recepta na katastrofę będzie gotowa.

Gdybym zasiał wiarygodnie wyglądającą plotkę, że mordercy z Bataclanu korzystali w swoim treningu z Call of Duty, na pewno ktoś by to podłapał, nieważne, jak wielką byłoby to bzdurą – obraz gracza tracącego przez konsolę kontakt z rzeczywistością jest dla mediów głównego nurtu zbyt seksowny, co udowodniło już chyba dostatecznie fiasko opisane na początku artykułu. Jedyna nadzieja na inny stan rzeczy jest taka, że zmiana nastąpi poza monitorami. Komiksy superbohaterskie do niedawna też wydawały się passé – wystarczyło jednak zaangażować w ich promowanie twarze znane z The Hollywood Reporter, by nagle bycie komiksowym geekiem stało się sexy (choć warto zauważyć, że sukces Marvela w kinach minimalnie wpłynął na sprzedaż ich zeszytów). Gdyby ktoś zasugerował, że do mordu terrorystę mógł skłonić brutalny komiks z Iron Manem, otrzymałby w odpowiedzi kąśliwą uwagę w stylu „znam lepszych idoli dla ISIS, niż Roberta Downeya Jra”. Gdy jednak podobny tekst pada o grach? Wszyscy milczą. W końcu mają lepsze rzeczy do roboty, niż zdobycie ryzykownego fraga.