[Retrohistorie Smugglera] "Family gejm!", czyli historia konsoli Pegasus

Procesor: 8-bitowy, 1,79 MHz
Rozdzielczość: 256 x 240
Paleta 64 kolorów (maks. 25 wyświetlanych równocześnie)
Dźwięk: 5-kanałowy mono
Nośnik danych: cartridge
Kontrolery: pady, pistolet

Dawno, dawno temu, bo pod koniec XIX wieku, powstała w Japonii firma Nintendo. Pomińmy jej złożone losy, nam wystarczy wiedzieć, że w latach 70. XX wieku zainteresowała się grami wideo. Zaczęła skromnie jako dystrybutor pierwszej w historii branży konsoli – Magnavox Odyssey. Potem rozpoczęła produkcję automatów do gier (z kultowym Donkey Kongiem na czele). A gdzieś w okolicach 1983 stworzyła konsolę do gier, Famicom, czyli Family Computer, która w 1985 po pewnych modyfikacjach zrobiła międzynarodową karierę pod nazwą NES.

PRL dopiero co wyzionął ducha. „Mamy kapitalizm, jesteśmy wolni, weźmy los w swoje ręce” – zachęcają w gazetach i TV. I ludzie traktują to poważnie. Każdy chce zostać milionerem. (W sumie to sporo już jest, bo średnia pensja oscyluje w granicach miliona zł. A że dolar wart jest 10 000 złotówek, to już inna sprawa). Wszędzie na ulicach stoją łóżka polowe, na których dzisiejsi właściciele hurtowni i szanowni prezesi spółek handlują „mydłem i powidłem”. Jednym z takich przedsiębiorczych biznesmenów w dekatyzowanych dżinsach i czarnych mokasynach jest Marek Jurkiewicz. Pomysłów na pomnożenie kasy mu nie brak. To kupił posrebrzane łańcuszki i sprzedał z wielkim zyskiem w NRD, to opchnął partię produktów znanej firmy stworzonych w Chinach bez wiedzy i zgody posiadaczy praw do tej marki... Potem przychodzi czas na handel ciuchami. Obroty systematycznie rosną, ale konkurencja nie śpi.

Aby dobrze zarobić, warto kupować towar u źródła, a nie od pośrednika, więc Jurkiewicz wybiera się do Tajlandii, gdzie można bardzo tanio nabyć rozchwytywane wówczas w Polsce „marmurkowe” dżinsy. Tam po raz pierwszy ma kontakt z grami wideo... i wsiąka w nie po uszy. I w nagłym olśnieniu dochodzi do wniosku, że inni pewnie też bardzo chętnie by sobie w coś takiego pograli, gdyby tylko mieli na czym. Błyskawicznie zmienia plany i zamiast kontenera spodni kupuje partię lokalnych podróbek Famicoma. Te schodzą w Polsce jak ciepłe bułeczki. Jurkiewicz już wie, że trafił na żyłę złota. Ale ma problem.

Tym problemem jest brak wystarczającej ilości gotówki, by rozkręcić porządny biznes – konsola kosztuje w hurcie dużo więcej niż para spodni, a żeby dostać dobrą cenę, trzeba ich naraz kupić przynajmniej kilkaset. Wtedy spotyka Dariusza Wojdygę, kumpla ze studiów, który dysponuje odpowiednim kapitałem. Tak powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością BobMark International Joint Venture. „International” to dlatego, że do grona wspólników dołączają jeszcze pewnego Duńczyka – bo dzięki obecności „kapitału zagranicznego” można było wówczas płacić sporo mniejsze podatki. Sam kapitał zresztą wynosił (w przeliczeniu na dzisiejsze złotówki) 230 000 zł. I ta kasa wystarczyła, by na zawsze wpisać się w historię polskiej branży growej.

BobMark zamówił u Tajwańczyków pierwszą partię podróbek nintendowskiego Famicoma, a zakupione ustrojstwo ochrzcił nazwą Pegasus. Pierwotnie owa konsola nosiła po prostu suche i mało sexy oznaczenie MT-777DX i była produkowana przez firmę Micro Genius. Żeby było śmieszniej, później pod tym logo panowie sprzedawali też inne klony Famicoma, dość znacznie różniące się wyglądem od wersji MT. Ale to ten model cieszył się statusem kanonicznego i kultowego, także z uwagi na najlepszą jakość wykonania. (Choć późniejszy IQ-502 też był bardzo dobry – powstały zresztą jego trzy różne wersje i masa ich mutacji). W pudełku – na którym pysznił się napis Nintendo System(*) – znajdowała się konsola, dwa pady, cartridge z pięcioma grami, zasilacz, dość symboliczna instrukcja oraz kabel do podłączenia pod wyjście antenowe telewizora. (Pistolet dołączano zwykle w osobnym opakowaniu). Całość kosztowała początkowo około 150-170 dzisiejszych zł, czyli taką „mniejszą połowę” ceny Commodore 64 z magnetofonem. A warto wiedzieć, że jeśli idzie o parametry obrazu i dźwięku, Pegasus wygrywał z każdym ówczesnym ośmiobitowcem.

(*) Dziś po kwadransie od rozpoczęcia sprzedaży tak otagowanej konsoli – nawet logos Pegasusa sugerował związki z Nintendo – np. charakterystyczna owalna ramka wokół nazwy – horda prawników zapewne rozdarłaby BobMark na strzępy... A potem by te strzępy starannie przeżuła, wysysając każdą kroplę krwi. Wtedy nikt się takimi drobiazgami nie przejmował. Szalone lata!

Debiut Pegasusa w Polsce został wsparty kampanią reklamową w telewizji, lansującą „rodzinną grę komputerową, „Pegasus – family gejm” (takie spoty jak ten wyżej emitowano systematycznie przed dobranockami), i prasie – m.in. w komiksach TM-Semic. (Jakiś czas potem w Secret Service zrecenzowano gry na Pegasusa – był to początek działu konsolowego w tym piśmie). A BobMark udzielał się m.in. jako sponsor nagród w arcypopularnym wówczas programie „Randka w ciemno”. Aż się prosi, by podsumować to frazą „mieli rozmach... skubańce!”. Pegasus z miejsca stał się wielkim obiektem pożądania ówczesnych dzieciaków. Już nie zegarek elektroniczny z siedmioma melodyjkami, już nie lalka Barbie lub figurka Transformera albo GI Joe, rower BMX lub klocki Lego, a owa konsola stała się wymarzonym prezentem dla „komunistów” czy pod choinkę. W sumie sprzedano w Polsce około miliona sztuk Pegasusa.

Pamiętacie, z jakim kapitałem startowali panowie z BobMarku? To wiedzcie, że w 1992 ich zysk (nie obrót, a czysty zysk!) to już ok. 3 milionów dzisiejszych złotych. A pamiętajcie, że wtedy pensja rzędu 200-250 zł netto była czymś normalnym. Jesteście pod wrażeniem? Phi, to nie wiecie, że w 1993 zarobili ponad dwa razy tyle. Ale sielanka nie trwała zbyt długo. Inni też chcieli wykroić coś dla siebie z tego tortu. Na rynku zaczęło się pojawiać coraz więcej ściąganych z Tajwanu i Malezji kompatybilnych z Famicomem klonów. Co je różniło od konsol BobMarku? Często znacznie gorsza jakość wykonania oraz brak firmowego serwisu. Liczyło się tylko, by wcisnąć kupiony w hurcie za garść dolarów szrot klientowi i zgarnąć kasę. Do tego owe awaryjne jak diabli gnioty też bezczelnie sprzedawano jako… Pegasusy, psując markę i odstraszając nowych klientów. BobMark sam sprzedając podróbę sygnowaną logiem Nintendo, od podróbek podróbki – powoli – ginął.

Jego właściciele próbowali „uciec do przodu”, wprowadzając na rynek Pegasusa w wersji 16-bitowej (czyli podróbkę konsoli Sega Mega Drive, KW-501, nazwaną Pegasus Power), oferującego dużo lepsze parametry audiowizualne, co jednak niewiele im pomogło. Trend się załamał, Pegasus był już passé, kojarzony z bardzo awaryjną tandetą. W 1995 zyski z jego sprzedaży stały się symboliczne, ale wcześniej zgromadzony kapitał nadal pozwalał firmie nieźle funkcjonować na rynku. BobMark postanowił wtedy zmienić front i zamiast sprzedawać podróbki (wśród których był też Pegasus Game Boy!) został oficjalnym polskim dystrybutorem 32-bitowej konsoli Sega Saturn. Idea słuszna, ale postawiono na złego konia, bo Saturn nie przyjął się na rynku, przegrywając konkurencję z PlayStation. Zniechęceni tym wspólnicy całkowicie odpuścili sobie branżę elektroniczną, a pozostałe im (ciągle bardzo konkretne) pieniądze zainwestowali m.in. w produkcję... napoju Hoop Cola. To taka poniekąd Coca-Klona. Ech, te stare nawyki.

Formalnie rzecz biorąc, Pegasus umarł ostatecznie gdzieś w końcówce lat 90., wypchnięty z rynku przez konsole nowej generacji oraz coraz popularniejsze pecety. Ale nie dajcie się nabrać na tę wersję wydarzeń. On żyje nadal. Działające egzemplarze szybko znikają z półek komisów i aukcji na eBayu i Allegro, podobnie zresztą jak kartridże – najsłynniejszy zestaw gier, „168 in 1”, w fabrycznej folii potrafi osiągnąć cenę kilkuset złotych. Ba, są w Polsce sklepy, gdzie można kupić współczesne akcesoria (np. pistolety, pady, zasilacze) kompatybilne z owymi konsolami!

Dawni użytkownicy Pegasusa, a dziś Poważni Panowie Na Stanowiskach, gdy już wyszli z korporacyjnego wieżowca i pocałowali na dobranoc żonę i dzieci, gdzieś w środku nocy nadal wyjmują z szafek pożółkłe i poobijane pudełka. Podpinają konsolkę do telewizora, zgodnie ze starożytnym zwyczajem przedmuchują „kasetę” (**) i z łezką w oku pocinają w Contrę, Tanki czy Super Mario Bros.

(**) Przedmuchiwanie miało usunąć rozmaite paprochy, które mogły dostać się do złącza i uniemożliwiały odpalenie gier.

Podobało się? To zerknij też tutaj, do innych retro-historii.

Pierwsza gra na PC

Wzlot i upadek sir Clive’a Sinclaira, twórcy ZX Spectrum

Kulisy powstawania gry Earth 2140

Historia studia Leryx Longsoft

Krótka historia pinballi

Lunar Lander, czyli lądujemy na Księżycu (i tracimy zęby)