1
4.04.2024, 13:30Lektura na 3 minuty
Galeria

Webb zajrzał do fabryki gwiazd 10 razy bardziej wydajnej od Drogi Mlecznej

To jedna z tych okazji, przy których postęp w badaniach kosmosu widać jak na dłoni.


Grzegorz „Krigor” Karaś

Teleskop Webba ma naprawdę dużo roboty – wystarczy, że astronomowie skierują go na wydawałoby się dobrze znany obiekt, a pokazują się detale, o których wcześniej nie mieliśmy pojęcia. Dokładnie tak ma się sprawa z przebadaną wcześniej przez Hubble’a galaktyką M82.


Centrum M82 to kolebka gwiazd

Galaktyka Cygaro, znana przede wszystkim jako M82, jest obiektem oddalonym od nas o 12 mln lat świetlnych. Przypomina Drogę Mleczną – to galaktyka spiralna z poprzeczką, tyle że cechuje się pięciokrotnie wyższą jasnością od naszego kosmicznego domu, znacznie wyższą aktywnością gwiazdotwórczą, a widzimy ją na niebie, w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, od strony krawędzi. Ten ostatni fakt jednak nie przeszkodził zajrzeć w głąb jej centrum.


M82 przez lata stała się celem różnorodnych obserwacji, ponieważ można ją uznać za prototypową galaktykę gwiazdotwórczą. Ten cel obserwowały obydwa należące do NASA teleskopy Spitzera i Hubble'a. Dzięki rozmiarom i rozdzielczości Webba możemy spojrzeć na ten obiekt i zobaczyć wszystkie te piękne, nowe szczegóły.


Alberto Bolatto, Uniwersytet Maryland
Porównanie tego, co zaobserwowały teleskopy Hubble'a i Webba.
Porównanie tego, co zaobserwowały teleskopy Hubble'a i Webba.

Obserwacje były o tyle utrudnione, że bez pracujących w podczerwieni kamer Webba niewiele moglibyśmy zobaczyć – obszary gwiazdotwórcze najczęściej ukryte są w chmurach kosmicznego pyłu i  gazu. Tym razem udało się przez nie przebić i astronomowie zidentyfikowali obszary zawierające skoncentrowane, spore ilości żelaza. Na zdjęciu są one widoczne w postaci zielonych plam i w większości są pozostałościami po wybuchach supernowych. Pobliskie im czerwone plamki to z kolei miejsca, gdzie występuje wodór cząsteczkowy oświetlany przez promieniowanie pobliskich gwiazd. Ciemnobrązowe „wąsy” to z kolei pasma ciężkiego, przysłaniającego blask centrum galaktyki pyłu.


To zdjęcie pokazuje siłę Webba. Każda biała kropka na tym zdjęciu to albo gwiazda, albo gromada gwiazd. Możemy zacząć rozróżniać wszystkie te maleńkie źródła punktowe, co umożliwi nam dokładne zliczenie wszystkich gromad gwiazd w tej galaktyce.


Rebecca Levy, Uniwersytet Arizona
M82 w bliskiej podczerwieni.
M82 w bliskiej podczerwieni.

Materiał pozyskany dzięki Webbowi pozwoli dokładniej zbadać procesy stojące za formowaniem się gwiazd, również we wczesnych fazach życia wszechświata. Więcej informacji znajdziecie tutaj.

M82 w podczerwieni o dłuższych falach.
M82 w podczerwieni o dłuższych falach.

Bonus: więcej zdjęć i kosmicznych newsów

Macie ochotę na więcej fotek i odkryć Teleskopu Jamesa Webba? Koniecznie rzućcie okiem: 

Pijane protogwiazdy

Rzadko występujące gwiazdy odnalezione

Najdalsza czarna dziura

Kosmiczny skarbiec

Kolaż galaktyk w podczerwieni

Gwiazdy jak z karabinu

Analiza najdalszych galaktyk

Zielony potwór i ogon kota w kosmosie

Top 10 fotografii z 2023 roku

Fotografie w materiale: NASA, ESA, CSA, STScI, Alberto Bolatto (UMD)


Czytaj dalej

Redaktor
Grzegorz „Krigor” Karaś

Gdyby mnie ktoś zapytał, ile pracuję w CD-Action, to szczerze mówiąc, nie potrafiłbym odpowiedzieć. Zacząłem na początku studiów i... tak już zostało. Teraz prowadzę działy sprzętowe właśnie w CD-Action oraz w PC Formacie. Poza tym dużo gram: w pracy i dla przyjemności – co cały czas na szczęście sprowadza się do tego samego. Głównie strzelam i cisnę w gry akcji – sieciowo i w singlu. Nie pogardzę też bijatyką, szczególnie jeśli w nazwie ma literki MK, a także rolplejem – czy to tradycyjnym, czy takim bardziej nastawionym na akcję.

Profil
Wpisów586

Obserwujących23

Dyskusja

  • Dodaj komentarz
  • Najlepsze
  • Najnowsze
  • Najstarsze